Gebrek aan eigenwaarde wordt vrijwel altijd veroorzaakt door een of meer van de volgende 6 overtuigingen (en varianten daarop) die jij je in de loop van je leven hebt eigengemaakt.
Deze overtuigingen zijn deels gedurende je leven een overlevingsstrategie geweest als klein kind bedoeld om de pijn van het besef van een nare onontkoombare situatie niet te hoeven ervaren. (Hierover volgt nog een serie blogs.) En deels heb je deze overtuigingen opgedaan gedurende de rest van je leven, op school, studie en werk.
6 overtuigingen
- Ik ben niet goed genoeg, ik kan het nooit goed doen
- Ik ben het niet waard, om ……
- Ik hoor er niet bij, ik word buitengesloten
- Ik kan het niet, ik zal het nooit kunnen
- Ik ben degene aan wie het allemaal ligt, het is allemaal mijn schuld
- ik deug niet, er is iets mis met mij
Bij een gevoel van eigenwaarde spelen een aantal zaken een grote rol. Hoe denk jij over jezelf (jouw zelfwaardering)? Hoe denk jij over het al dan niet beheersen van vaardigheden (in het engels: self-competence)? Hoe is jouw relatie en interactie met jouw omgeving? Al deze 3 aspecten komen steeds weer terug bij eigenwaarde.
Hoe denk jij over jezelf?
Bijvoorbeeld:
Als jij te vaak genegeerd bent, geen liefdevolle aandacht hebt gekregen of op een positieve manier gestimuleerd bent dan is het heel eenvoudig om te denken dat je niet de moeite waard bent of er niet bij hoort. Ieder menselijk wezen heeft behoefte aan emotionele liefdevolle aandacht en gekoesterd te worden.
Uit divers onderzoek blijkt dat baby’s die alleen fysiek verzorgd worden vaak doodgaan. Dit wordt ook wel ‘marasme’ / wegkwijning genoemd. Het lijkt of de kinderen achterblijven in lichamelijke ontwikkeling, lusteloos en apatisch zijn door ondervoeding zijn maar ze missen liefde en emotionele ondersteuning. Niet alleen kinderen maar iedereen behoefte aan liefde, aandacht, verbondenheid of ergens bij horen. Bij een vriendenclub, gewaardeerd worden door collega’s of een romantische partnerrelatie.
Hoe denk jij over je vaardigheden?
Bijvoorbeeld:
Werd je als kind door je ouders uitgelachen als je iets nieuws probeerde en het niet lukte?
Als jij door jouw omgeving te vaak te horen hebt gekregen dat jij er toch niets van kan kan je de overtuiging hebben ontwikkeld dat je toch niet de moeite van het proberen waard bent, want je bent te dom of te lelijk. Hoe groot is de kans dan dat jij nieuwe en onbekende dingen gaat uitproberen en nieuwe vaardigheden gaat opdoen?
Hoe is jouw relatie en interactie met jouw omgeving?
Bijvoorbeeld:
Op school werd je gepest vanwege rood haar en sproeten of dat je geen merkkleding droeg.
Al jouw omgevingen hebben continu invloed op jouw zelfbeeld. Dit gebeurt al dan niet bewust. Alle overtuigingen die jij je hebt eigen gemaakt zijn vaak opgedaan door je omgeving. Je kunt liefdevolle ouders hebben maar op school door de populaire kinderen tot pispaal zijn gemaakt en continu gepest worden. ‘Ik deug niet’ en ‘Ik hoor er niet bij’ kan het gevolg zijn. Maar ook een bepaalde docent of manager kan je mentaal raken.
Echter hoe jij als kind een stabielere, liefdevolle en stimulerende thuisbasis had, hoe weerbaarder en veerkrachtiger jij waarschijnlijk bent in het leven. Er zijn ook mensen die zich juist gaan bewijzen dat zij meer zijn en kunnen dan hun omgeving hun deed of doet geloven. Dit laatste kan ook een vorm van valse macht zijn.
Triggers
In de loop van je leven zal je in aanraking komen met triggers die bovengenoemde situaties en overtuigingen triggeren. Je schiet dan in een gedragspatroon dat vaak lijkt op de reactie die je als kind vertoonde. Die reactie werkte destijds goed, maar als volwassene is dit niet meer passend. In een andere blog ga ik hier verder op in.
Doen
De weg naar het vergroten van een goed gevoel van eigenwaarde is als eerste bewustwording. Leer de signalen en triggers herkennen dat je in een soort van flight, fight of freeze modus komt.
- Creëer als het even kan tijd en ruimte tussen de stimulus en je respons. Time out!
- Haal even een paar keer diep en rustig adem. Hoe moeilijk dat ook lijkt, het helpt.
- Wat is nu de beste manier van reageren? Maak een bewuste keuze. Soms zijn je vaardigheden niet voldoende voor de optimale reactie. Wees dan mild tegenover jezelf. Je hebt het meest haalbare voor jou op dat moment gedaan.
Achteraf te doen
Dit is een hele belangrijke stap. De beperkende overtuiging dient geëlimineerd te worden.
- Analyseer de situatie. Wat gebeurde er en wat is de trigger geweest?
- Geef de emoties de ruimte. Tranen zijn smeltwater. Pak die tissue en ga uithuilen. Ga stampvoeten, sla op een kussen of ga hardlopen. Kanaliseer de energie van de emotie uit je lijf op een manier die bij jou past.
- Welke overtuiging speelde een grote rol?
- Neem de bewuste overtuiging onder de loep en breek die af. Hiervoor kun je onder andere zelf thuis de 4 vragen van Byron Katie gebruiken.
- Probeer er lering uit te trekken. Wat zou je de volgende keer anders doen?
- Ga je de benodigde vaardigheden eigen maken en die oefenen.
- Visualiseer de nieuwe situatie. Je anticipeert op een mogelijke situatie op een positieve manier en je “herprogrammeert’ je hersenen.
- Voor een snelle en effectieve manier kan je ook de MatriXmethode toepassen.
Je bent nu bezig om nieuwe neurale banen in je hersenen aan te leggen. Je gaat automatische reactiepatronen doorbreken en nieuwe reactiepatronen aanleren.
