Hoe kan je met rouw, verlies en tegenslag omgaan? SASHA toepassen helpt.

‘Psychische gezondheid is een kwestie van reageren op problemen, niet de afwezigheid ervan.’ –                  G. Vaillant-

René Diekstra beschrijft in zijn boek ‘Als leven pijn doet’ onder andere kort de rode draad van een aantal onderzoeken door professor G. Vaillant aan de Harvard University. Deze onderzoeken zijn gedaan om de kenmerken te achterhalen van ouderen, de zogenaamde ‘happy-well’, die veerkrachtig in het leven staan. Daarvoor zijn een groep mensen 30 jaar gevolgd.

Psychische afweer-en reparatiesystemen

Net zoals het menselijk lichaam afweer- en reparatiesystemen heeft om ziekteverwekkers aan te pakken, heeft de menselijke psyche ook afweermechanismen. Want op psychisch gebied wordt er door de mensen en de wereld om ons heen continu aanslagen gepleegd op ons emotioneel evenwicht. Er zijn een aantal psychische afweer- en reparatiesystemen die ervoor zorgen dat mensen ofwel geen emotionele problemen krijgen of er beter van herstellen.

Hiermee bedoel ik niet de overlevingsstrategien die mensen (vaak als kind) ontwikkel(d)en om te overleven onder zware omstandigheden. Deze waren ooit functioneel maar in latere situaties zijn ze vaak disfunctioneel. 

Ik bedoel in dit artikel de manieren die de ‘happy-well’ groep vaak onbewust toepast (coping) om beter om te gaan met de tegenslagen in het leven.

Kenmerken van de ‘happy-well’

Uit onderzoek naar kenmerken van de veerkrachtige ‘happy-well” zijn de volgende kenmerken naar voren gekomen. Namelijk:

• weinig of niet roken
• matig alcoholgebruik
• ‘matige’ lichaamsbeweging
• geen overgewicht
• een stabiele partnerrelatie
• en het toepassen van SASHA.

En wat is dan SASHA?

• Sublimatie

Het omsmeden van een deel van je pijn en verlies tot een meer creatieve energie. Je gaat iets positiefs uit je tragedie halen, bijvoorbeeld schrijven van een boek, een kunstwerk maken, een stichting voor lotgenoten opzetten. Je kunt jezelf afvragen: “Wat kan ik nog meer met mijn pijn en verlies doen dan eronder lijden?”

• Altruïsme

Reik voorbij je eigen pijn en sta ook stil bij anderen. Je kunt vanuit jouw ervaring helpen om soortgelijke pijn bij hen te verminderen of te voorkomen. Dit past bij sublimatie, maar sublimatie is niet automatisch altruisme.

• Suppressie

Je kiest bewust je momenten om wel of niet stil te staan bij je pijn of verlies . De ene keer geef je er aandacht aan of vraag je er aandacht voor. Op andere momenten doe je dat bewust niet, verzet je je gedachten en gevoelens en ga je andere dingen doen. Het leven draait door. Daar doe je niks aan.

• Humor

Probeer te blijven lachen. Dat is goed voor het verlagen van de stresshormoon cortisol.  Natuurlijk is er verdriet en mag je huilen om je pijn en verlies. Maar door op bepaalde momenten het leven te relativeren voorkom je pijn of verlies te zien als iets dat alleen jou overkomt. Probeer de leuke en grappige momenten te zien en te (glim)lachen om de absurditeit van het leven en het gedrag van mensen. Je kunt daarvoor desnoods caberet of komedies gaan kijken.

• Anticipatie

Anticipeer, kijk soms vooruit. Je weet dat er moeilijke en confronterende momenten gaan komen. Dat je boos, gefrustreerd, verdrietig of wat dan ook zal zijn. Hoe zal je er dan mee omgaan? Dan overvalt het je minder en heb je een gepaste reactie klaar staan.

Als jij je partner bent verloren of een ander groot verlies hebt geleden dan heeft dat een enorme impact. Niet alleen in je dagelijks leven maar vooral ook op je psyche. Het kan voorkomen dat je in de put zit en niet weet waar je de energie en positiviteit vandaan moet halen om weer overeind te krabbelen.  

Wellicht door je te verdiepen in de aspecten van SASHA en te kijken hoe je dit in je eigen leven kan toepassen dat er weer meer lichtpuntjes komen in je leven.