Jouw meetlat
Hoe jij bewust naar de wereld en de mensen om je heen kijkt wordt bepaald door jouw grotendeels onbewuste normen, waarden en overtuigingen. Je meet de wereld om je heen af met hulp van deze persoonlijke meetlat. Iets is goed of slecht. Fijn of niet fijn. Slim of dom. Handig of onhandig. Aangenaam of onaangenaam. Bij mij en ieder ander werkt dat zo.
Onbewuste
Dit proces gaat automatisch. Dat is wel zo handig, want dan hoef je niet de hele tijd afwegingen te maken over wat je van een situatie vindt en wat je gaat doen. Het scheelt veel (denk)tijd en energie. Dit automatische proces wordt gestuurd door je onderbewuste en diens primaire zaak is je overleving, veiligheid en de status quo handhaven.
Al je herinneringen en leerervaringen zitten opgeslagen in je onbewuste. Dus kan je veel dingen doen gebaseerd op routine en ervaring. Ook handig. Hoef je niet iedere ochtend na te denken wat je allemaal moet doen voordat je kinderen op tijd op school zitten of jij op je werk aankomt. Of hoe je gaat reageren als er een vraag komt op een specifiek onderwerp, waar jij het antwoord op weet.
Je onderbewuste stuurt minimaal 95% van al je reacties en gedragingen. Er zijn zelfs wetenschappers die zeggen dat dit 99,99% is. Dat zijn dus niet alleen de noodzakelijke lichaamsprocessen, maar ook jouw wereldbeeld, je emoties en stemming.
Triggers
Tussen al jouw herinneringen en leerervaringen zitten zowel positieve en negatieve triggers. Dat kan zelfs een simpel woord zijn, waar je misschien van op tilt kan slaan (“Je moet….”, reactie: “Dat ga ik dus echt niet doen.”) of je een goed gevoel geven (“Wil je…”, reactie: “Natuurlijk wil ik je helpen.”). Jouw wereldbeeld, gevormd door jouw onbewuste, beïnvloedt jouw stemming op wat er gebeurt in de wereld om je heen en dus hoe je daarop reageert.
Onbewuste leerervaringen
Wat het helemaal interessant maakt is dat in je onbewuste heel veel leerervaringen zitten opgeslagen vanuit je jeugd. Zo ook de periode van imprint-fase, van ongeveer 0-7 jaar. Het onbeschreven blad van een pasgeborene, die nog niet bewust kan denken, maar wel oorzaak-gevolg reacties opslaat. Kinderen die opgroeien met: “Zo hoort het”. En pas later leren in contacten met anderen dat iets misschien ook anders kan. Maar dan zijn de meeste waarden en overtuigingen van “Zo hoort het” al gevormd en opgeslagen op onbewust niveau. De leerfase blijft doorgaan gedurende het hele leven.
Echter: die onbewuste opgeslagen normen, waarden en overtuigingen blijven op de achtergrond nog steeds een rol spelen bij alles wat je nu meemaakt en ervaart. Dus je wordt voor een heel groot deel gestuurd door je ervaringen als klein kind. Want je beoordeelt de mensen en de wereld om je heen voornamelijk met normen, waarden en overtuigingen die ontstaan zijn in de periode als klein kind. In welk gezin je wieg heeft gestaan. Uit welk land je komt. Waar je bent opgegroeid. Welke ervaringen je hebt meegemaakt. Met wie je bent omgegaan. In welk bedrijfscultuur je voornamelijk hebt gewerkt. Die vormen allemaal bij elkaar verschillende meetlatten per situatie.
Dat zijn veel normen, waarden en overtuigingen bij elkaar, waarmee je in aanraking komt en die vaak ook nog eens tegenstrijdig zijn. Het zijn allemaal subjectieve meetlatten. Geen wonder dat we veel dilemma’s ervaren waar we niet uitkomen. Waar komt toch die stress toch vandaan?
Macht en geld
Ik denk dat waar het vaak met normen, waarden en overtuigingen misgaat, is als er geld of macht in het spel komt. Macht door de ander niet zijn of haar eigen meetlat toe te staan. Zelfs niet als die daar een ander niet nadelig mee beïnvloedt. Want een bepaalde manier van leven zou de enige juiste zijn, dus moet iedereen daarnaar leven. Dat is in mijn optiek macht willen uitoefenen.
Geld is op zich neutraal. Niet goed of slecht. Echter als er geld in het spel komt of als er heel veel geld om de hoek komt kijken, dan gaan veel mensen rare dingen doen. Dat komt niet door het geld zelf, maar hoe de relatie van die persoon met geld is. Dat kan helpend maar ook heel schadelijk zijn. En direct zitten hier ook weer meetlatten aan vast. Wat is helpend en wat is schadelijk?
Kijk eens vanaf een afstand
Maar stel je nu eens voor. Je kijkt van een afstand, vanuit de ruimte, naar de aarde. Je ziet de natuur en wat daarmee gebeurt, al die verschillende mensen, manieren van leven en ideologieën. Wat een mooi plaatje kan dat zijn. Hoe kan je dan bepalen welke manier van leven en acteren op wat er gebeurt de enige juiste is?
Er is niks mis met mijn en jouw subjectieve meetlat, waar ik en jij naar willen leven. Omdat we denken dat dat een goede, fijne, prettige manier van leven is. We hebben allemaal onze eigen filters en geschiedenis, waarmee we naar de wereld om ons heen kijken. We hebben allemaal onze eigen voorkeuren. Dat is voor ons een fijne en overzichtelijke manier van leven. We hebben daar ook alle vertrouwen in en dat werkt voor ons. En het is helemaal fijn als dat niet ten koste van iets of iemand anders gaat. (Hier zitten natuurlijk ook weer meetlatten aan.)
Stilstaan bij je waarden en meetlat
Je kunt je wel afvragen of het zinvol is om af en toe een pas op de plaats te maken en stil te staan bij: Hoe wil je in het leven staan als mens? Wat vind jij nú als volwassenen belangrijk? Ben je bereid te onderzoeken welke delen van de meetlat oud is en aan vervanging toe zijn of mag het er nog steeds gewoon zijn? Ben je bereid open te staan en/of begrip te hebben voor de meetlat van de ander? Een dialoog aan te gaan, met eerst willen begrijpen en dan pas begrepen willen worden. Ik denk dat dan de mooiste inzichten en oplossingen ontstaan.
Hoe bewust ben jij van jouw meetlat? Mag de ander er ook zijn met zijn of haar eigen meetlat? Hoe flexibel ben je met je meetlat?
Heel mooi beschreven. Kom het meetlat ook tegen bij meditatie. Ben dat gaan doen na het overlijden van mijn man. Het geeft meer ruimte voor mezelf, maar ook voor anderen. Een mooi proces waarin je groeit en anders gaat kijken en voelen.
Wat fijn dat je dit zelf zo kan ervaren. Het opent veel mogelijkheden en opties.
Wat ook fijn is om te ervaren is dat je hoofd, je brein, rustiger ervan wordt.
En je bent meer in het nu .
Groet Corry.