Verlies, rouw en veerkracht

Trainer, Auteur, Spreker, Dagvoorzitter, Coach

depressie

Waarom is rouwen hard werken?

Rouw en rouwarbeid is hard werken. Maar door onwetendheid wordt dat zwaar onderschat. Rouwenden voelen zich daardoor vaak onbegrepen en in de kou staan. Dat doet niet alleen veel pijn. Het zorgt ook voor onnodig lang herstel.

Alleen degenen die een groot verlies hebben meegemaakt weten hoe rouw daadwerkelijk is. Net zoals je pas echt weet hoe het is als je ontslag krijgt, promotie misloopt, een chronische ziekte hebt, mantelzorger of overspannen bent. Zo weet je ook pas wat rouw is als je bijvoorbeeld je partner verliest.

Rouwen is rouwarbeid

Er wordt ook wel gezegd dat rouwen hard werken is. Maar wat moet je je daar nu bij voorstellen? Hoe kan je aan iemand uitleggen wat rouw is en met je doet?

Het verlies van je partner heeft een enorme impact op je leven. Iedere dag zal je geconfronteerd worden met het gemis. De eettafel met een bord minder. Een lege plek in de auto. Alleen op bezoek bij vrienden. De beslissingen die je moet nemen over: je kinderen, de financiën, vakantie, onderhoud van je woning, noem maar op.

Alle taken die je samen verdeelde moet je nu allemaal alleen doen. Alle ballen dien je voortaan helemaal alleen in de lucht zien te houden.

En dit staat los van alle ingrijpende keuzes die je moet maken bij de afhandeling van het overlijden. Allemaal zaken die zout in de wonde zijn. Confrontaties met een situatie die je echt niet wilde.

Waarom wordt rouw onderschat?

Wat zien mensen? Dat je wat zaken moet regelen. Dat je verdriet hebt. Vooral ook dat je positief moet zijn en weer verder moet met je leven. Vooral niet blijven omkijken.

Wat de mensen niet weten is dat na de eerste overlevingsperiode het pas echt goed gaat indalen dat je partner er niet meer is en ook nooit meer terugkomt. 

Het diepe realiteitsbesef van de dood

“Ik dacht dat ik wel wist hoe het zou zijn als hij dood was. Wat ik kon verwachten. Ik was er totaal niet op voorbereid. Het diepe realiteitsbesef van de onherroepelijkheid van de dood overviel mij.”

Dit waren de woorden van een weduwe die lange tijd haar zieke man heeft verzorgd. Zij dacht dat ze echt wel voorbereid was op het leven na zijn dood. Zij wist dat dood dood was en dat hij ook nooit meer levend zou worden. Dat zij alleen verder zou moeten.

Maar er is een gigantisch verschil tussen weten, begrijpen, beseffen en ook daadwerkelijk diep van binnen ervaren dat je geliefde er niet meer is. Wat dat betekent voor jou. Nu en in de toekomst. Dit besef slaat in als een mokerslag. Juist als je net weer tot rust bent gekomen na de overlevingsfase.

Je kunt het vergelijken met mensen die ziek worden tijdens vakantie. Vermoeider worden als ze meer rust nemen. De adrenalinepomp, die lange tijd op volle toeren heeft gedraaid, waardoor je hebt kunnen doorgegaan, komt tot stilstand. Dan voel je alle pijntjes, vermoeidheid en verdriet die je lange tijd hebt genegeerd. Dat kan ervoor zorgen dat je alsnog uitvalt. Dat kan ook na maanden of jaren na het overlijden van je partner.

Waarom is rouw en rouwen hard werken?

Dit intense realiteitsbesef van het gemis van je partner maakt van rouwen dus rouwarbeid verrichten.

Je wereldbeeld ligt in duigen. Waar is de rechtvaardigheid? 

Waar is de zelfstandige, doortastende, stabiele en onafhankelijke vrouw gebleven?

Je wilt alles zo goed mogelijk doen. Waarom kan je het gevoel hebben dat je alle grip op jezelf en je leven kwijt raakt. Maar niemand die je ooit heeft geleerd wat rouw is. En vooral hoe je daar mee om kan gaan. 

Je toekomstbeeld is vernietigd. Samen op vakantie, later als de kinderen groot zijn, met ons bedrijf zouden we. Je dromen en verlangens, maar ook de routine van het dagelijks leven is weg.

De relaties met mensen in je omgeving veranderen. Sommige mensen haken af. Die lieve vriendin laat niets meer van zich horen. De fijne collega’s praten niet met je over wat er gebeurt is. Je schoonmoeder loopt alleen maar te huilen. Je kinderen zijn stil, teruggetrokken of juist explosief en je weet niet wat je het beste kan doen..

Je moet vechten tegen de leegte of het zwarte gat naast je in je leven en misschien wel gevoelens van machteloosheid, hulpeloosheid, sombere of depressieve gevoelens

Je voelt je k@t en je moet iedere dag weer opstaan en wat van de dag zien te maken. Hoe moet je dat in vredesnaam doen? 

Kinderen, een huisdier, werk. Dat zijn verantwoordelijkheden die je in ieder geval een gevoel van verantwoordelijkheid en zinvolheid in je leven kunnen geven om toch dat bed uit te stappen. Maar de glans, de lol en het plezier is wel heel ver te zoeken.

Er is meer nodig dan positief denken

Waar haal je de positiviteit en energie vandaan als je vooral veel pijn en verdriet voelt? En die pijn kan je echt lichamelijk voelen. 

Werkt dan: Kom op. Niet in het negatieve blijven hangen. Niet blijven omkijken naar wat was. Je moet met een positieve mindset naar de rest van je leven kijken.? 

Dit is allemaal waar, maar niet alleen dat. Het is vooral hard werken. Doorzetten, vallen, opstaan en doorgaan. 

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat positief denken harder werken is dan negatief denken. Dus ga er maar aanstaan om in deze verdrietige en uitdagende situatie positief in het leven te blijven staan.

Het is nog niet makkelijk om de kleine, bijzondere, mooie, grappige, leuke en ontroerende kanten van het leven te (willen) zien. Kostbare lichtpuntjes. Dit kost tijd en veel energie. Dit is wat onderschat wordt.

Wat kunnen we doen ter ondersteuning?

Als eerste moeten we er met zijn allen voor zorgen dat die adrenalinepomp niet volledig op gang komt in de eerste fase na het overlijden. Dat de nabestaande niet onnodig roofbouw op zichzelf pleegt en opgebrand raakt. Om te voorkomen dat de accu onnodig volledig leeggetrokken wordt. Zodat er energie overblijft om weer stapje voor stapje de draad van het leven op te pakken.

Het is belangrijk dat men blijft vragen hoe het gaat. Of je iets kan doen. Stil te staan bij bijzondere dagen. Een hand op de schouder. Een kaartje. En vooral een luisterend oor blijven houden. Ook na maanden of jaren. 

De oplossing ligt voorhanden voor de overheid en werkgevers

Geef iemand de eerste maanden de tijd om in alle rust zijn of haar zaken te regelen, die stuk voor stuk confronterend en emotioneel zijn.

  1. Om de emoties te kunnen en mogen ervaren.
  2. Om te rusten.
  3. Om afleiding te zoeken.
  4. Om te kiezen om wel of niet onder de mensen te komen.
  5. Om kennis te krijgen over en hulp bij het rouwproces.
  6. Om eerst weer rust en stabiliteit aan te brengen in het dagelijks leven.

Al naar gelang behoefte en wat iemand aankan. Zonder de druk van zo snel mogelijk weer aan de slag moeten. 

Rouwverlof

Daarom is wettelijk vastgesteld en door UWV betaald rouwverlof zo belangrijk.

Duidelijkheid geeft rust en draagt bij aan herstel. Vermoed je dat iemand daar veel tijd of hulp bij nodig zal hebben? Biedt dat dan direct aan. Wacht niet tot iemand vastloopt. De draad van het leven wordt echt weer sneller opgepakt en grotere kans dat dat blijvend is. 

Dus teken de petitie voor rouwverlof. Er is nog een lange weg te gaan voor we de 40.000 hebben om een burgerinitiatief mogelijk te maken.

Na het tekenen, deel de petitie op zoveel mogelijk manieren.

Boek: Rouw-vaardigheden

Het verlies van een dierbare is ontzettend zwaar en moeilijk. En hóe doe je dat dan? Wat dóe je dan? Heb jij het ooit geleerd?

Rouw-vaardigheden geeft je wél de tips en tools hoe om te gaan met je rouwproces. Leert je welke vaardigheden helpend en ondersteunend zijn. Vaardigheden waar je de rest van je leven wat aan hebt.

“Je groeit, niet ondanks, maar juist dankzij het verlies dat je meemaakt.”

Rouw-vaardigheden.front

15 reacties op “Waarom is rouwen hard werken?”

  1. Goed verhaal. Alleen het woord weduwen roept bij mij vaak een vrouwelijk beeld op. Ik neem aan dat het op weduwes en weduwnaars duidt. Wellicht weduwschap een optie?

      1. De titel is zo genoemd omdat de inhoud heel erg gericht is op vrouwen. Nu blijkt dat mannen ook veel aan het boek hebben. Al denk ik dat er ook nog steeds veel verschillen zullen zijn.

        1. Wat een waardevolle site en missie. In maart 2003 belandde mijn man en ik (zoals ik het ervaarde) “ in de verkeerde film” en mochten er niet meer uit! Na zijn korte en hevige ziekbed overleed mijn man en heb ik mij uit een diep donker rouwravijn omhoog geploeterd langs onmogelijke bergpadjes.

          Ik heb mijn nieuwe leven stap voor stap weer glans gegeven en zinvol weten te maken. Ik ben nog steeds dankbaar voor de ruimte en tijd die mijn werkgever mij heeft gegund voor alle zorgverlof tijdens het ziekbed en mijn voettocht omhoog uit het rouwravijn. Mede door deze gegunde tijd ben ik gekomen waar ik nu sta.

          Ik werk nog steeds in dezelfde organisatie en ben nu leidinggevende over een team. Op dit moment begeleid ik een medewerker die door haar rouwravijn gaat en is een familielid onlangs weduwnaar geworden en moet verder met zijn twee jonge kinderen.
          Het gemis van duidelijkheid in een CAO ervaar ik nu vanuit de kant van een werkgever en familielid en zie dat er zoveel verschillen zijn bij werkgevers. De handreiking rouw en werk vind ik als werkgever helpend. Een CAO zou helpen bij eenduidigheid en serieuze aandacht voor allen die te maken hebben en gaan krijgen bij rouw en verlies. Ik heb de petitie getekend, ga het onderwerp ook bespreekbaar maken met de PSA afdeling van mijn organisatie en draag graag bij om de missie te volbrengen voor het krijgen van een CAO.

  2. Rouwarbeid. Wat een helder woord Marrit. Het is zeven weken geleden dat ik mijn man geheel plotseling op 50 tig jarige leeftijd heb verloren. Ik heb het gevoel dat ik dagelijks een marathon loop. Naast de rouw, pijn, gemis, verdriet dat niets meer is wat het was, gezegend met een fijn netwerk en een werkgever die veel begrip toont. Helpend in dit proces wat ik samen met de kinderen en los van elkaar heb aan te gaan.

    Ik heb de petitie ondertekend. Als ik er ruimte voor voel, ga ik het delen met mijn werkgever. Zou mooi zijn als de 40.000 getekende petities zo snel als mogelijk behaald gaan worden. Je doet goed werk Marrit, dank daarvoor.

    1. Nog maar zo kort geleden. Dan zit je nog middenin de overlevingsfase. En wat fijn dat je een begripvolle werkgever hebt en een goed netwerk. Verliessupport is heel belangrijk. Heel veel sterkte. En bedankt.

  3. Alweer 11 jaar geleden verloor ik mijn partner. Ik heb het het rouwproces ervaren als ‘het lopen op een evenwichtsbalk die is ingevet met boter’.Het is inderdaad keihard werken. Toegeven aan de pijn maar er ook niet in verdrinken. Proberen langzamerhand de mooie dingen weer te ervaren maar ook weer niet te veel want dan kan het verdriet weer ondersneeuwen.
    Ik ben heel gelukkig met mijn huidige partner die mij steunt en het de normaalste zaak van de wereld vindt dat mijn overleden partner een plek in ons bestaan heeft.

    1. Hallo,

      Wat heb je dat mooi verwoord “Het lopen over een evenwichtsbalk die is ingevet met boter.”
      Wat fijn dat je weer nieuw geluk in je leven hebt toegelaten en dat die ook jouw overleden partner een plek geeft. Geniet ervan.

  4. Ik las je verhaal in vrij
    Jeetje wat een herkenbaar verhaal
    Mijn man heeft in 7 weken onderzoeken gehad toen mocht hij naar huis om daar zijn laatste dagen door te brengen met mij zijn 2 dochters (8 en 10)
    Hectisch was het allemaal veel visite van familie en vrienden maar zou dat zo weer overdoen het heeft iedereen goed gedaan
    Mijn man en ik hebben veel geregeld en besproken dat gaf rust en het kon gelukkig
    Na 6 weken gaf hij aan dat zijn licht op(2010) was en het was goed zo
    Ik heb zoveel herkenning
    Werkgever en arboarts die aan je trekken omdat werken afleid maar zelf ga je het maar doen omdat je je groot wilt houden
    Kinderen die ook hulp nodig hebben omdat ze dingen hebben mee en doorgemaakt die kinderen van die leeftijd eigenlijk niet moeten meemaken
    En dan je groot houden voor iedereen omdat je geen zeur wilt zijn maar savonds instort als je alleen op de bank zit en niet naar bed wilt omdat je daar hem het meest mist zijn ademhaling en arm
    Het is en blijft een gemis nu nog bij mooie gebeurtenissen en vooral zijn verjaardag en als het september word en de ganzen gaan naar het zuiden schiet die tijd van zijn ziekbed weer door mijn hoofd

  5. Ik vind het altijd zo vreemd dat alleen een verlies binnen het gezin aandacht krijgt. Ik heb geen gezin, maar het verlies van m’n beste vriendin was voor mij levensveranderend. M’n maatje, degene die me het beste kende van de hele wereld, degene met wie ik oud zou worden is er ineens niet meer. Voor de buitenwereld is het niet zo herkenbaar, wat ‘t nog eenzame maakt.

    1. Je hebt helemaal gelijk. Het is heel individueel. Het hangt ook echt af van de persoon die er niet meer is, met wie je een hechte band hebt/had. Om de kans van slagen op een wettelijke regeling te vergroten is het nu beperkt tot het gezin. Het probleem is waar leg je de grens? Hoever willen de werkgevers en overheid gaan?

  6. Greet bloot stekelenburg

    Mijn man 16 maanden geleden overleden, maar als ik een avond of middag uit eten ben geweest. De andere dagen heel moeilijk is het gemist zo groot weer.

    1. Hallo Greet,

      Het is echt een slingerbeweging van verdriet en fijne dingen doen, om daarna weer het gemis te ervaren. Heel goed, dat je wel blijft proberen om de lichtpuntjes te zien en te ervaren. Heel veel sterkte.

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar top
Verlies, rouw en veerkracht draait op SYS Platform SYS Platform - Platform voor Coaches & Opleiders